ﺑﺴﻢﺍﷲﺍﻟﺮﺣﻤﻦﺍﻟﺮﺣﻴﻢ

الحمدالله ‏على ‏دين‏ الاسلام ‏و‏على ‏توفيقه ‏‏والصلاةعلى‏ من ‏بعثه ‏بشريعته ‏وعلى ‏آله‏‏ و‏اصحاب‏ الذين ‏هم ‏على ى‏سجيته

Dîn-i Celîl-i İslâm: Hâlık Teâlâ tarafından vaz’ olunmuş bir kânûn-ı umûmî olub akîdelerine, fiillerine, kavillerine âid bütün ahkâmı insanlar andan öğrenirler ki kendi ihtiyârlarıyla ana temessük eyleyenler hem dünyâ ve hem âhiretde salâh ve seâdete kavuşurlar. İşte bu kânûn (Hz Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem) Efendimizin Hakk Teâlâ tarafından getirdiği şeylerdir.

Bu Kânûn-ı İlâhî’ye insanlar inkıyâd ve itâat eyledikleri içün (dîn) denir.

İnsanların seâdeti içün Cenâb-ı Hakk cânibinden açılmış doğru bir yol olduğu içün (şerîat) denir.

[4] Evâmir ve ahkâmına imtisâl olunduğu içün (İslâm) denir. İnsanlar anın üzerinde ictimâ’ eyledikleri içün de (millet) denir. Binâenaleyh cümlesi zâten bir şey olub i’tibâren muhtelifdir.

Dîn-i Celil-i İslâm ahkâm-ı i’tikadiyye, ahkâm-ı ameliyye, ahkâm-ı ahlâkıyye nâmlarıyla üç kısım ahkâmı muhtevîdir.

Bu ahkâmdan bir kısmı farz-ı ayn, bir kısmı da farz-ı kifâyedir.

Ahkâm-ı i’tikâdiyyenin farz-ı ayn olan kısmı: Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimizin Hakk Teâlâ tarafından getirüb de haber verdiği mesâil içinden dînin ahkâmından olduğu herkesce zarûraten bilinen mes’eleleri öğrenmekdir.

Ahkâm-ı ameliyyenin farz-ı ayn olan kısmı şer’an işlenüb işlenmemesi câiz olub olmayan mes’eleleri öğrenmekdir.

Ahkâm-ı ahlâkiyyenin farz-ı ayn olan kısmı Hakk’a ta’zîm ve halka şefkat ve insan kendi ahvâl-i bâtıne ve a’mâlini ıslâh ve ihlâs edecek mesâili öğrenmekdir.

Ahkâm-ı itikâdiyye, ahkâm-ı ameliyye, ahkâm-ı âhlâkıyyeden beyan olunan mikdârına yani farz-ı ayn derecesine (ilm-i hâl) denür. Binaenaleyh ahkâm-ı itikâdiyye, ahkâm-ı ameliyye, ahkâm-ı ahlakıyyeden beyân olunan mikdârını okuyub öğrenmek her erkek ve her kadın üzerine farz-ı ayn ve bu mikdârdan fazlasını öğrenmek farz-ı kifâyedir. Çünki (Cenâb-ı Peygamber-i [5] Zişân) Efendimiz buyurmuşlardır ki

طلب العلم فريضة على كل مسلم و مسلمة

“-İlm-i hâlini öğrenmek her erkek ve her kadın üzerine farz-ı ayndır.”

Binâenaleyh gösterildiği mikdârda okuyub ilim öğrenmek her erkek ve her kadının boynunun borcudur. Öğrenmezler ise âsî ve günahkâr olurlar.

Kitâbın bu kısmında yalnız ahkâm-ı i’tikâdiyyeden bahsolunacakdır. Diğer kısımları ise avn-i Sübhânî ile ayrı ayrı neşredilecekdir.

[Büyük Şehîd İskilibli Muhammed Âtıf Hocaefendi, Mir’atü’l-İslâm, 1332 Baskı, sh:3-5]