MEKÂLÎD:
Semâ Ve Arz Hazînelerinin Miftâhı

 [Göklerde ve yerde olan hazînelerin cümlesinin anahtarı Allâhü Teâlâ’nın kazb-i kudretindedir.] 

Binâenaleyh; cümlesinde dilediği gibi tasarruf eder. Çünki; her şey’in hâlikı olunca hazînelerin anahtarının ve müttakîlerin necâtlarının dahî hâlikıdır.

Yani; Allâhü Teâlâ kulunun imânını, küfrünü, itâat ve ma’siyetini halkeder lâkin cebirle değil, belki abdin esbâbına tevessül etmesiyle halkeder. Binâenaleyh; kâfirin küfrünü Allâhü Teâlâ halkeder. Fakat abdin kisbiyledir cebirle değildir, Allâhü Teâlâ her şey’ üzerine hâfızdır ve her şey’in tedbîri kendinindir. Zirâ; semâvât ve arzı hâlik olduğundan onların miftâhı onun kudreti altındadır, kudretinden hâriç bir şey’ yoktur.

Fahri Râzi’nin ve Ebu’s-Suûd Efendi’nin beyânları veçhile Hazreti Osman Rasûlullâh’dan mekâlîdin manâsını suâl eder. Rasûlullâh (Sallallâhu Aleyhi Vesellem) Efendimiz de «mekâlîdin tefsîri:

kelimât-ı tayyibesidir» buyurduğu mervîdir ki bu kelimât Allâhü Teâlâ içindir. Bunlarla Allâhü Teâlâ’ya tevhîd ve ta’zîm olunur, bu kelimât semâvât ve arzda olan envâ-ı hayrâtın miftâhıdır. Binâenaleyh; her kim ki bu kelimâta devâm ederse semâvât ve arzın hayrâtından kendine isâbet eder demektir.

Hülâsatü’l-Beyân fî Tefsîri’l-Kur’ân, C: 12, Sh: 4915 (Sûre-i Zümer 63. Âyet-i Kerîmenin başının tefsîrinden)